اصول برنامه ریزی موفق

برنامه ریزی آموزشی :

در طول شبانه روز، کارها و موقعیت های بسیاری را پشت سر می گذاریم و در راه رسیدن به اهداف مورد نظر خود، تلاش می کنیم. مفهوم برنامه ریزی یک مفهوم کلی و چشم انداز فعالیت های روزانه، هفتگی، ماهانه و بلند مدت ما می باشد. برنامه ریزی آموزشی نیز از این قاعده مستثنا نیست و رعایت بخش های مختلف آن می تواند ما را در داشتن یک استراتژی و دیدگاه مناسب نسبت به رسیدن به اهداف مورد نظر، یاری دهد.

گام های برنامه ریزی آموزشی

- هدف آموزش

- هدف یادگیری

- روش های یادگیری

- ارزیابی

1- هدف آموزش

اولین سوالی که در مسیر طراحی یک برنامه ی آموزشی باید از خود بپرسید این است که " هدف از برنامه ی آموزشی من چیست؟ "، پاسخ به این سوال گاهی آسان و گاهی دشوار است. در حوزه هایی که رقابت برای ارائه ی مهارت های آموزشی زیاد است مطمئنا پاسخ دهی به این سوال دشوار به نظر می رسد. برای دست یابی به پاسخ بهتر می بایست به این نکات دقت لازم را داشته باشید.

1- در حوزه ی تدریس من چه بخش هایی نیاز ضروری مهارت آموزان است؟

2- من چگونه می توانم یک ارزش جدید در آموزش این حوزه ایجاد کنم؟

3- چگونه می توانم تعامل خود را با مهارت آموزان بیشتر کنم؟

4- سرفصل های آموزشی من می بایست چه نکات کلیدی را به مهارت آموز نشان دهد؟

5- چگونه می توانم از نقاط ضعف و قوت دیگر مدرسان این حوزه برای تعیین اهداف آموزشی خود استفاده کنم؟

مطمئنا می دانیم هر چقدر هدف های آموزشی شفاف‌تر، کاراتر و مبتنی بر نیازهای واقعی مهارت آموزان طراحی گردد، می تواند اثر بخشی بهتری را روی مخاطبین داشته باشد.

2- هدف یادگیری

هدف یادگیری را می توان برایند تمامی اهداف آموزشی در نظر گرفت. هدف یادگیری می بایست در نهایت باعث شود مهارت آموزان شما از سطحی که قبلا در آن حضور داشتند به سطوحی بالاتر بروند و این ارتقا سطح بر اساس هدف های آموزشی شما شکل گرفته باشد. ترسیم هدف های یادگیری معمولا به این صورت است که مدرس می بایست یک بار مسیر آموزشی خود را انتها به ابتدا بررسی کند و نکاتی را مد نظر قرار دهد که به پیشبرد مهارت آموز در راه رسیدن به هدف نهایی کمک می کند. در تعیین هدف های یادگیری بهتر است این موارد را رعایت کنید.

1- مهارت آموز بتواند اثربخشی اهداف آموزشی شما را بصورت ملموس در سطح مهارتی خود مشاهده نماید.

2- تعامل خود را با مهارت آموزانتان بالا ببرید و دائما انطباق اهداف آموزشی با مسیر یادگیری مهارت آموزان را رصد کنید.

3- برگزاری آزمون ها و تکالیف مستمر می تواند شما را در ارزیابی مهارت آموزان یاری دهد.

4- از تکنیک های آموزش ترکیبی و چند رسانه ای استفاده کنید. (این تکنیک را در مقاله ای بصورت تخصصی بررسی خواهیم کرد)

3- روش های یادگیری

انتخاب بهترین روش یادگیری در مرحله ی اول نیازمند شناخت کامل از روش های یادگیری موجود و در قدمی مهم تر شناخت و ارزیابی مهارت آموز را طلب می کند. به این نکته توجه داشته باشید که سبک های یادگیری مخاطبین ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد و شما به عنوان مدرس یک دوره ی آموزشی می بایست این تفاوت ها را درک کرده و مسیر آموزشی مناسبی را طراحی و برنامه ریزی کنید. روش های پر تکرار یادگیری را می توان به عناوین زیر دسته بندی کرد.

4- ارزیابی

گام نهایی در برنامه ریزی آموزشی، ارزیابی برنامه نام دارد. ارزیابی نهایی می بایست بر اساس تطبیق برنامه ی طراحی شده با هدف های آموزشی و هدف های یادگیری باشد. مدرس می بایست پس از تکمیل برنامه ی آموزشی خود، بخش های مختلف برنامه را با شرایط آموزشی و امکانات موجود، امکان سنجی کند و شاخص های عملکردی برنامه را مورد سنجش قرار دهد. شاخص های کیفی و کمی برنامه ریزی می بایست بر اساس میزان ساعات آموزش، نوع دوره (ویدیویی، کلاس آنلاین یا دوره متنی)، ظرفیت پذیرش مهارت آموزان، ظرفیت پشتیبانی و ساعاتی که می بایست صرف طراحی آزمون ها و تکالیف گردد، مورد بررسی قرار گیرد. در ارزیابی برنامه ی آموزشی خود به این نکات توجه داشته باشید.

1- مهارت آموزان شما در سطوح مختلفی نسبت به هم قرار گرفته اند و می بایست وقت کافی برای آموزش مهارت آموزانی با سطح ضعیف و متوسط داشته باشید.

2- در دوره هایی که مدرسین دیگر فعالیت زیادی دارند بهترین مسیر دیده شدن و موفقیت بالا بردن سطح رضایت و کیفیت آموزش است.

3- تعامل را فراموش نکید، هر چقدر با مهارت آموزان خود بیشتر ارتباط داشته باشید، نتیجه ی بهتری خواهید گرفت.

4- منطقی برنامه ریزی کنید، شما ربات نیستید! ما بین جلسات قطعا نیاز به استراحت خواهید داشت، عادات خواب خود را حتما کنترل کنید، شرط اول این است که خودتان از مسیر آموزشی خود رضایت داشته باشید.

5- تحمل و صبر خودتان را بالا ببرید و هوشمندانه برنامه ریزی کنید.

6- دائما به فکر ارتقا سطح مهارت های خود باشید، توجه داشته باشید که سطح علمی آموزش هایتان دلیل اصلی جذب مخاطبان است.

7- امکانات ضروری برای آموزش نظیر اینترنت پر سرعت، داشتن یک خط اینترنت فعال ذخیره، استفاده از وایت برد، فضای آموزشی ساکت و آرام، پوشش و تجهیزات صوتی و تصویری مطلوب، از شاخص های مهم برای داشتن آموزشی با کیفیت می باشد. استفاده از تجهیزات مدرن شاید در نگاه اول هزینه ی زیادی را تحمیل شما کند ولی مطمئن باشید با بالا رفتن سطح کیفیت و رضایت از دوره های شما، این هزینه جبران خواهد شد.